Çoruh Nehri’nin içinden geçtiği şehirlerden biri olan Bayburt tarihi İpek Yolu üzerinde yer alması nedeniyle tarihi ve kültürel açıdan önemli bir şehirdir. Tarım ve hayvancılığın başlıca geçim kaynağı olduğu şehri küçük yüz ölçümü nedeniyle hızlı bir şekilde gezebilirsiniz. “Bayburt kaç günde gezilir?” merak ediyorsanız 1-2 gün ayırmanız yeterlidir. Bayburt yolculuğu öncesinde şehri her detayıyla keşfetmek için bu rehberden yararlanarak kendi gezi rotanızı oluşturabilirsiniz.
Bayburt’ta Ne Yenir?
Bayburt’ta yemek yenilecek yerler denilince akla ilk önce şehir içindeki ünlü restoranlar ve turistik tesisler gelir. Karadeniz ve Doğu mutfağının bir karması olan Bayburt lezzetleri arasında bazıları oldukça meşhurdur. Şehri ziyaretiniz sırasında şu lezzetleri mutlaka denemelisiniz:
- Tel helva şehrin en bilindik lezzetleri listesinin başında sayılan bir tatlı türüdür. Yerliler tarafından elle hazırlanan lezzet pişmaniyenin farklı bir versiyonu olarak düşünülebilir. Kış aylarında yerliler tel helvayı pişirdikten sonra kar üzerinde soğumaya bırakarak tüketir.
- Kesme çorba diğer bir adıyla erişte çorbası yöre halkının günlük olarak hazırladığı yemekler arasındadır. Bayburt şehir merkezinde birçok restoranda misafirler için günlük olarak kesme çorba çıkarılır.
- Tatlı çorba şehrin sembolik yemekleri arasında yer alır. Soğuk servis edilen çorba özellikle bayram zamanları misafirlere ikram edilmek için hazırlanan ve içerisindeki yüksek besin değeriyle şifa kaynağı olarak görülen bir lezzettir. Kuşburnuyla hazırlanarak fındıkla sunumu yapılan tatlı çorbanın genellikle turistik yerlerde ve köylerde tadına bakabilirsiniz.
- Kara pancar yemeği esnaf lokantalarında bile kolaylıkla bulabileceğiniz lezzetli ve besin değeri yüksek bir yemektir. Kuru evelik kullanılarak yapılan lezzet yöresel tatları seviyorsanız mutlaka listenizde olmalıdır.
- Galacoş mercimek, salça, soğan, kıyma ve yoğurt gibi farklı besinler kullanılarak hazırlanır. Yakın yörelerde ekmek kebabı olarak da bilinen yemeğin Bayburt versiyonunda kıtır ekmekler kullanılır.
- Ekşili lahana yemeği Karadeniz bölgesine has lezzetler arasında sayılır. Karadeniz kara lahana bitkisinin ekşi tatlarla harmanlanmasıyla hazırlanır.
- Lor dolması da Bayburt’un sevilen eski lezzetlerinden biridir. Bayburt’a tescili yapılmış yöresel lezzet evelik otunun içerisine lor, süt kaymağı, bulgur ve soğan malzemelerinin karışımı sarılarak hazırlanır. Üzerine tereyağı gezdirilen lezzet fırında pişirilir. Yöresel lezzet dükkanlarında tadına bakmanız mümkündür.
Bayburt Neyi ile Meşhur?
Bayburt’u gezerken karşınıza birçok hediyelik eşya dükkanı, yöresel lezzet işletmeleri, zanaatkarlar çıkar. Bu sırada hatıra olarak kendiniz ve sevdikleriniz için şehre özel seçimler yapmak isteyebilirsiniz. “Bayburt’tan ne alınır?” sorusuna ehram, bal, kuşburnu gibi farklı yanıtlar verilebilir.
Bayburt Ehramı şehrin en köklü el sanatı ürünlerinden biridir. Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde bile buradaki dokuma tezgahları ve özel ürünlerden bahsedilir. Koyun yünlerinden hazırlanan ipler tezgahlarda dokunarak yöresel kadın kıyafetleri hazırlanır. 2 parçalı kıyafetler yöresel motiflerle süslenir ve tamamen doğal yollarla boyanır. Turistler için bu dokuma kumaş ve modellerden kolye, kravat, çanta, şal gibi farklı üretimler yapılır.
Bayburt balı da mutlaka hediye olarak almanız gereken şifalı ürünlerden biridir. Yörede yetişen endemik bitkilerin özünün arılar tarafından taşınması ile hazırlanan bal zengin besin değeriyle beğenilir. Sığır kuyruğu, deli bat bat ve korunga gibi özel bitkilerin özü bal içeriğinde bulunur.
Bayburt’a gittiğiniz zaman çok kolay bir şekilde doğal kuşburnu çayına ulaşabilirsiniz. Sakinleştirici ve rahatlatıcı özelliğiyle bilinen kuşburnu çayı lezzetiyle de kendine hayran bırakır. Taşıması kolay ve zahmetsiz olduğu için tercih edebileceğiniz hediyelik ürünler arasında yer alır.
Bayburt’un Doğal Güzellikleri
Bayburt, Karadeniz’e özgü doğanın bir parçasını içinde taşır. Bu nedenle ormanlar, şelaleler ve tabiat parkları görmeniz gereken doğal güzellikler arasındadır.
Yakupabdal Tabiat Parkı şehir merkezine yaklaşık 60 kilometre mesafede bulunur. Piknik yapmak, kamp kurmak ve doğayla iç içe vakit geçirmek için tercih edilen yeşil alanlardan biridir. 2014 yılında koruma altına alınan park içerisinde Yakupabdal Türbesi ve gölet de ziyaret edebileceğiniz yerlerdir. Göletin çevresi mesire alanı olarak düzenlendiği için piknik yapmak ve çardaklarda oturmak mümkündür. Kuş gözlemciliği yapmak isteyenlerin de tercih ettiği lokasyonlar arasındadır.
Kop Dağı ve kayak merkezi özellikle kış aylarında Bayburt’a gittiğiniz zaman görmeniz gereken yerlerdendir. Bayburt ve Erzurum’un kesişim noktasında yer alan Kop Kayak Merkezi 3000 metre rakımıyla kayakseverler için heyecanlı parkur sunar. Kayak merkezindeki farklı ölçekli konaklama işletmeleri birkaç günlük tatil için idealdir.
Çoruh Nehri şehrin en görülesi doğal güzelliklerini kıyılarında barındırır. Türkiye’nin en büyük nehirlerinden olan Çoruh dünya üzerindeki en hızlı nehirlerden biri olarak da bilinir. Özellikle mayıs ayı artan debisi nedeniyle görülmesi gereken zamanlardır. Rafting ve kano gibi su sporlarını Çoruh Nehri’nde yapmak size ayrı bir zevk verir. Aslandede ve Laleli’de kamp kurarak Çoruh manzarasını her an izleyebilirsiniz.
Sırakayalar Şelalesi şehre sadece 16 kilometre mesafede olduğu için ulaşımı kolay olan doğal alanlardandır. 20 metreden dökülen şelale özellikle yaz aylarında dinlendirici ve huzur veren ortamıyla bir mesire yerine dönüşür. Yeşil ormanlar arasında buz gibi suyuyla akan şelalede ayaklarınızı suya sokarak serinleme imkanınız da vardır.
Aydıntepe Yaylası doğaseverlerin Bayburt’ta uğrak noktalarından biridir. Temiz havası ile insanın başını döndüren yayla kış ve yaz aylarında farklı manzaralar sunar. Nisan ortalarına kadar buz kaplı olduğu için yaylaya çıkmak için daha sonraki ayları tercih etmeniz mantıklı olur. Özellikle temmuz ayındaki Aydıntepe Yayla Şenliği etkinliklerine katılarak yöresel eğlencenin tadını çıkarabilirsiniz.
Helva köyünde yer alan Buz Mağarası şehir merkezine 33 kilometre uzaklıkta mutlaka görülmesi gereken doğal güzellilerdendir. Eski dönemlerde halk tarafından soğuk hava deposu olarak kullanıldığı bilinen mağaranın içine buz sarkıt ve dikitler bulunur. Mağaraya ulaşım için yarım saatten fazla bir süre trekking yaparak devam etmeniz gerektiği için kalabalık turlara katılabilirsiniz.
Bayburt’un Tarihi Yerleri
Evliya Çelebi tarafından Bayburt’un adının “Bay – Zengin” ve “Yurt – Belde” kelimelerinin birleşiminden oluştuğu iddia edilmiştir. Osmanlı kaynaklarında da aynı isimle geçen şehrin tarihi milattan önce 3000’li yıllara kadar dayanır. Azziler tarafından kurulan şehir daha sonra birçok Türk kavmine ev sahipliği yapmıştır. 2500 yıldır Türk şehri olması ile gurur verici bir yanı vardır. Şehri ziyaret ettiğiniz zaman ziyaret edebileceğiniz tarihi lokasyonlarda Türk izlerini rahatlıkla görürsünüz.
Baksı Müzesi, Prof. Dr. Hüseyin Koçan ve ekibi tarafından kurulan özel tasarımlı bir müzedir. Çoruh manzarasına bakan müzeye 2014 senesinde “Avrupa Konseyi Müze Ödülü” verilmiştir. Bayraktar köyünde kurulan sanat müzesinin adı eski Türklerde şaman, hekim ve bilgin anlamlarına gelen “Baksı” kelimesinden gelir.
Kenan Yavuz Kültür Evi ve Etnografya Müzesi şehrin kültür sanat etkinliklerine de ev sahipliği yapar. Tarihi konakta açılan müzenin mimarisi oldukça ilgi çekicidir. Loru adıyla bilinen eski konak şehrin önemli isimlerinden olan Kenan Yavuz tarafından açılmıştır.
Aydıntepe Yer Altı Şehri mutlaka görmeniz gereken yerlerdendir. Tüf taşına yüzeyden yaklaşık 2-2,5 metre derinlikte oda ve salonların oyulması ile inşa edilmiştir. Tonozlu odaları, konik biçimli havalandırma delikleri ve aydınlatma delikleri şehrin ne kadar akıllıca inşa edildiğinin göstergesidir. Şehrin kökenine dair bir görüş Halde Şehri’ne ait bir yer olduğunu, diğeri bölgede Romalılardan kaçan ilk Hristiyanların sığınağı olduğunu iddia eder.
Korgan Köprüsü, Dede Korkut Kümbeti ve daha birçok tarihi mekanı Bayburt geziniz sırasında ziyaret edebilirsiniz. Tabii küçük şehirlerde merkezi olmayan noktalara ulaşımın zorluğunu da göz önünde bulundurmanız gerekir. Kendi aracınız yoksa eKuralkan kalitesiyle üretilen motosiklet modellerine göz atarak özgürce dolaşmak için işlevsel bir model seçebilirsiniz.
