Doğu Anadolu Bölgesi şehirlerinden biri olan Muş, tarihi yapıları ve eşsiz doğasıyla Türkiye’nin keşfedilmeyi bekleyen gizli hazineleri arasında yer alır. Binlerce yıldır birçok medeniyete ev sahipliği yapan Muş, Türkiye’nin yüksek rakımlı illerinden biridir. Her mevsim ziyaret edebileceğiniz Muş hakkında bilmeniz gerekenleri derlediğimiz içeriğimizde “Muş’un en güzel yeri neresi?”, “Muş’un neyi meşhur?” sorularının yanıtını bulabilirsiniz. Ayrıca gezi rotanızı oluşturmak için seyahat öncesinde “Muş’ta neler var?” ve “Muş’ta ne yenir?” gibi detaylara hakim olarak daha keyifli planlar yapabilirsiniz.
Muş Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan Muş, 400 binin üzerindeki nüfusu ile bölgenin kalabalık sayılabilecek illeri arasında yer alır. 8 bin 650 kilometrekarelik yüzölçümüne sahip olan Muş, nüfusun en yoğun olduğu merkez ilçesinin yanı sıra 6 ilçeden oluşur. Anadolu’nun kapılarının Türklere açıldığı meşhur Malazgirt zaferinin yaşandığı Malazgirt ilçesi ile Varto ve Bulanık kentin en önemli ilçeleridir. Muş’un diğer ilçeleri ise Bulanık, Hasköy, Korkut’tur. Muş nüfusunun 240 bini şehirde yaşarken yaklaşık 160 bini ise kırsal alanlarda yaşar. Kırsal alanlarda nüfus yoğunluğundan ötürü kentin en büyük geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. 2007 yılında kurulan Muş Alparslan Üniversitesi ve üniversiteye bağlı yüksekokullar kentin ekonomisinde önemli bir yer tutar.
Muş’ta Gezilecek Yerler
Tarihi dokusuyla dikkat çeken Muş, tarihler boyunca bölgede hakim olan farklı medeniyetlerden izler taşır. Muş gezilerinizde şehir merkezinin yanı sıra civar ilçelerde keşfedilecek birçok mekan, antik kentler ve doğal güzellikler bulunur. Muş’ta görmeniz gereken yerleri şöyle sıralayabiliriz:
- Muş Kalesi
- Malazgirt Kalesi
- Muş Ulu Camii
- Yıldızlı Han
- Arak Manastırı
- Murat Köprüsü
- Akdoğan Gölü
- Kayalıdere Antik Kenti
- Çanlı Kilise (Surpgarabet Manastırı)
- Künav Mağarası
- Geleneksel Muş Evleri
Malazgirt Kalesi
Muş ilinin en önemli ilçelerinden olan Malazgirt sınırları içerisinde yer alan Malazgirt Kalesi’nin Urartular döneminde inşa edildiği düşünülür. Anadolu’nun kapılarının Türklere açıldığı tarihi savaş olan Malazgirt Zaferi’nden sonra yapı Malazgirt Kalesi olarak anılmaya başlanmıştır. Önceki dönemlerde Berber Kalesi olarak anılır. Malazgirt Kalesi, şehir merkezinden yaklaşık 2 saat uzaklıktaki Malazgirt Kalesi, Malazgirt ilçesine bağlı Mengüçgazi Mahallesi’nde yer alır. Malazgirt Kalesi’nin Osmanlı topraklarına katılmasını sağlayan kişi ise Fatih Sultan Mehmet’tir. Anadolu topraklarının ilk cazibesinden ötürü yüzyıllar boyunca sürekli savaşlara konu olan Malazgirt Kalesi, bu savaşların yanı sıra depremlerden oldukça etkilenmiştir. Kalenin hasar alan bölümleri tarih boyunca onarılırken restorasyon çalışmaları günümüzde de devam eder.
Geleneksel Muş Evleri
Gezilerinde tarihi dokuları ziyaret etmek isteyenlerin Muş’ta görmesi gereken yapıların başında Geleneksel Muş Evleri gelir. Türk kültürünü fazlasıyla yansıtan mimarisinde bölge ikliminin ve zorlayıcı koşulların etkileri de hissedilir. Günümüze kadar hala ayakta kalabilen Muş Evleri’nin tipik özelliği olarak avluları ve iki katlı tasarımlarıdır. Geleneksel Muş Evleri, ağırlıklı olarak taş materyal, ahşap ve toprakla desteklenen yapılardır. Evlerin alt katları, genelde mutfak, banyo, tuvalet ve zahire odası olarak kullanılır. Üst katta ise salon ve yatak odaları bulunur. Neredeyse tamamında miğfer şeklindeki pencereleri ile dikkat çeken Muş Evleri’nin iç sıvasında ise keçi kılı ve saman karışımı malzemeler dikkat çeker. Koruma altına alınan Muş Evlerinin birçoğu günümüzde hala ev ya da iş yerleri olarak kullanılır. Mimari açıdan oldukça zengin ve özgün yapılan olan Muş Evleri, ziyaretçilerinin fotoğraf arşivinde en özel eserler olarak da yerini alacak niteliktedir.
Yıldızlı Han
Mimari açıdan oldukça zengin yapılara ev sahipliği yapan Muş’ta, keşfedilmesi gereken bir diğer adres ise Yıldızlı Han’dır. Muş şehir merkezinde bulunan Yıldızlı Han, 1307 yılında inşa edilmiştir. Selçuklu dönemine ait mimari izler taşıyan Yıldızlı Han’ın en dikkat çeken özelliği ise iki katın farklı materyal kullanılarak inşa edilmesidir. İlk katı kesme taştan inşa edilen Yıldızlı Han’ın ikinci katı ise kerpiç ve ahşap materyalden yapılmıştır. Tarihler boyunca misafirlerini ağırlayan Yıldızlı Han’ın bir başka tarihi özelliği ise İpek Yolu üzerinde bulunmasıdır. Tarihin en önemli ticaret güzergahı olan İpek Yolu’nun etkisiyle Yıldızlı Han’ın alt katı dönemin zanaatkarları olan bakırcılar, gümüşçüler, kuyumcular için tasarlanmıştır. Kerpiçten yapılan üst katı ise misafirlerin konaklayabileceği şekilde dizayn edilmiştir. Toplamda 613 metrekarelik bir alan üzerine inşa edilen Yıldızlı Han içerisinde 52 dükkan bulunur. Büyük bir kısmı 1916 yılında Rus İşgali sırasında tahrip edilmesine rağmen Yıldızlı Han’dan geriye kalan küçük yapı restorasyon çalışmaları ile ziyaretçilerini tarihi bir yolculuğa çıkarmaya yeterlidir.
Murat Köprüsü
Muş ili içerisinden geçen Murat Nehri üzerinde bulunan Murat Köprüsü, inşa edildiği tahmin edilen 13. yüzyıldan günümüze kadar dimdik ayaktadır. Osmanlı döneminde güçlü bir restorasyon çalışması yapıldığı bilinen Murat Köprüsü’nün bakım ve onarım çalışmaları günümüzde de sürmektedir. 143 metre uzunluğa ve 5 metre genişliğe sahip olan Murat Köprüsü üzerindeki ışıklandırma çalışmaları, özellikle geceleri eşsiz fotoğraflar çekilmesini olanaklı kılar. Köprüdeki 12 oluktan özgürce akan Murat Nehri’ni keşfetme fırsatı bulabileceğiniz Murat Köprüsü’nün giriş çıkışındaki mesire alanı ve işletmeler keyifli zaman geçirmenizi sağlar. Ayrıca bölgede restoranlarda “Muş’ta ne yenir?” sorunuza yanıt olabilecek lezzetlerin tadına bakabilirsiniz. Muş’un zengin mutfağında, hez (hasut) dolması, çorti, Muş köftesi (hafta direği), domatesli lahana dolması (kırkçikli kelem dolması), keşkek, cavbelek, mırtöge ve herse tadına bakmanız gereken özgün lezzetlerdir.
Kayalıdere Antik Kenti
Urartular döneminden kalma antik kent olan Kayalıdere Antik Kenti, Muş’un VArto ilçesi sınırları içerisinde olmakla birlikte Muş şehir merkezine de 40 kilometre uzaklıktadır. Arkeolojik çalışmalar Kayalıdere Antik Kenti’nin yaşının 2 bin 700 yıldan fazla olduğuna işaret etmektedir. Yerli yabancı turistlerin en çok ziyaret ettiği adreslerden biri olan Kayalıdere Antik Kenti civarında kazı çalışmaları halen sürmektedir. Antik kent hakkında daha fazla bilgiye ulaşmak için yapılan çalışmalardan elde edilen kalıntılar Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde ziyaretçilere sergilenir.
Akdoğan Gölü
Muş ziyaretinizde doğal güzellikleri keşfetmek isteyenlerin uğrak noktası Akdoğan Gölü’dür. Hamurpet Dağları’nda yer almasından dolayı Hamurpet Gölü olarak da bilinir ve Varto ilçesinin sınırları içerisindedir. Gölü özel kılan detaylardan biri de kıyı şeridine uzanan dik kayalıklardır. Bir krater gölü olan Akdoğan Gölü, 2 bin 173 metrelik rakımdaki tertemiz havası ile bölgede kamp kurmak için idealdir. Bölgedeki mesire alanları piknik keyfi için de idealdir. Balık tutarak Akdoğan Gölü gezinizi zengileştirmek isterseniz de gölden aynalısazan balığı avlayabilirsiniz. Bölge aynı zamanda kaz, ördek, turna ve kunduz gibi canlıların da doğal yaşam alanıdır.
Malazgirt Zafer Anıtı
Türklerin Anadolu’ya adım atışını temsil eden Zafer Anıtı, 42 metre yüksekliğinde yan yana iki kaya anıttan oluşur. Zafer Anıtı, 1989 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından inşa edilerek ziyarete açılmıştır. Zafer Anıtı, her yıl 26 Ağustos tarihinde Malazgirt Zaferi anısına gerçekleştirilen etkinliklere de ev sahipliği yapmaktadır. Muş gezinizi 26 Ağustos dönemine denk getirerek buradaki etkinliklere katılabilirsiniz. Zafer Anıtı, Malazgirt ilçesinde bulunur ve şehir merkezinden 2 saatlik sürüş mesafesindedir.
Muş’un tüm güzelliklerini motosiklet ile keşfetmek isterseniz, Türkiye’nin lider motosiklet üreticisi Kuralkan’ı tercih edebilirsiniz.
